ကတိၤ ၂၂း၂၉, နထံၣ်ဘၣ် ပှၤလၢအခုတဂၤဧါ. ကဆၢထၢၣ် လၢစီၤပၤ အမဲာ်ညါလီၤ.
အါဘျီပဆိကမိၣ် လၢပှၤလၢအ တၢ်မၤကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ် ဝဲဒီး ကဲဘျုးကဲဖှိၣ် ဘၣ်ဝဲလၢ ပှၤဂၤအဂီၢ် သ့န့ၣ် မ့ၢ်ပှၤတဖၣ်လၢ အအိၣ်ဒီး တၤလၣ် အါန့ၢ် ပှၤမုၢ်ဆ့ၣ်မုၢ်ဂီၤ တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ညီနုၢ်တခီ တၢ်ဆိကမိၣ်ဒ်အံၤ တဘၣ်ဘၣ်. တၢ်ဝံသးစူၤ မၤတၢ်သပှၢ်ပှၢ်, အိၣ်ဒီးသး လၢအတခီၣ်လီၤတိၢ် အသးတခီၣ်ရှူအသး ဘၣ်န့ၣ် အလုၢ်အပှ့ၤ ဒိၣ်န့ၢ်တၢ်အိၣ်ဒီးတၤလၣ် တမံၤဧိၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢအတၤလၣ် အါ, ပှၤလၢ အတၢ်သ့တၢ်ဘၣ် အိၣ်အါအါန့ၣ် တမ့ၢ်ပှၤလၢ အတၢ်မၤ ကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်, ဒီးအဘျုးအဖှိၣ်အိၣ် အါလၢ ပှၤဂၤအဂီၢ် ဘၣ်. ပှၤအသ့ ပှၤအဘၣ် လၢအတၢ်မၤ တကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ် ဘၣ်န့ၣ် အိၣ်အဂၤတစှၤဘၣ်. မ့မ့ၢ် တၢ်လီၢ် လီၤဟိဝဲလၢ ပှၤလၢအခု, ပှၤလၢအကျဲးစၢး ဆူၣ်ဆူၣ် တဖၣ် ကမၤန့ၢ် ဝဲလၢ တၢ်လီၢ်အထီကတၢၢ် အဂီၢ် န့ၣ်လီၤ.
အဒိအိၣ်ဝဲတခါ, ပှၤဒ့တနၢ် အသ့ကတၢၢ် လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ညါ အကျါတဂၤ, တဘျီ ကဘၣ်လဲၤဒ့တနၢ်လၢ ဝ့ၢ်နူယီး လီၤ. လဲၤဆိပာ်ဝဲ တစဲးဒီး အိၣ်ဝဲလၢ ဟိၣ်ထဲလ် ဖးဒိၣ်တဖျၢၣ် အပူၤလီၤ. မၢပှၤဟဲစိာ် န့ၢ်အီၤ တနၢ်ပှီၢ်စု (ဖံၣ်အဲနိၣ်) တဖျၢၣ်လၢ အဒၢးဖိန့ၣ် အပူၤလီၤ. ဒ့လိအသး တၢ်သးဝံၣ် လၢအကဘၣ်ဒ့ ဝဲလီၤ. အဝဲမ့ၢ် ပှၤစဲၣ်နီးလၢ ပှၤဒ့တနၢ် သ့ကတၢၢ အကျါ ဒီးဒ့တ့ၢ်လံ တၢ်သးဝံၣ် အံၤ အဘျီလၢ အကထိလၢ ဝ့ၢ်ဖးဒိၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢ န့ၣ်လီၤ. ပှၤတမှံၤ လၢအဟဲ နုာ်အိၣ်လၢ ဟိၣ်ထဲလ် အပူၤတဖၣ် ကနၣ်ဝဲ အဒ့တၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒ့ဝဲ အဘျီတဖၣ် အဘျီလီၤ. ပှၤကနၣ် တၢ်ဖိတဖၣ် ကနၣ်ဝဲမုာ်ဒီး စံးဝဲလၢ တၢ်လီၤတူာ်လီၤကာ် တအိၣ်နီတမံၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲဒ့ကွၢ် ကဒီးဝဲ တဘျီဝံၤတဘျီလီၤ. ပှၤဟိၣ်ထဲလ် ဖိဂံၢ်ကွၢ်ဝဲ အဒ့တၢ်သးဝံၣ်အံၤ ပှဲၤထီၣ် အဘျီ ၅၀၀ မး ဆိကတီၢ်ဝဲလီၤ. ပှၤစဲာ်နီး အံၤ အမံၤမ့ၢ်ဝဲ ဖဲးဒံၢ်ရံၣ်စခံၣ် (Paderewski) လီၤ. တနံၤဒီးတနံၤ ဒ့လိ အသးလၢ အနၣ်ရံၣ်တဖၣ်လီၤ. တဘျီစံးဝဲ, ယမ့ၢ်ပာ်တ့ၢ် ယတၢ်ဒ့လိအံၤ ထဲတနံၤန့ၣ်, ယတၢ်ဒ့ တဘၣ်လီၢ်ဘၣ်စး ဘၣ်န့ၣ် ယကစၢ်ဒၣ်ယဲ ယသ့ၣ်ညါလီၤ. ယမ့ၢ်ပာ်တ့ၢ် ခံနံၤဒီး ပှၤဘှီတၢ်ဖိ (Critics) တဖၣ်သ့ၣ်ညါဝဲလီၤ. ယမ့ၢ်ပာ်တ့ၢ်ကွံာ် သၢနံၤဒီး ပှၤကိးဂၤသ့ၣ်ညါ ဝဲလီၤ.
တၢ်ကျဲးစၢးသပှၢ်ပှၢ်, တၢ်အဲၣ်တၢ်မၤ တမံၤလၢ်လၢ်လၢ ပမၤအီၤ, တၢ်သးဟးဂီၤလၢ တၢ်မၤလၢ ပမၤအီၤ တကဲထီၣ်ဘၣ်အဃိ မ့ၢ်ဝဲ တၢ်ဘျၢတဖၣ် လၢပဘၣ် မၤပှဲၤအီၤန့ၣ်လီၤ. ပဒိၣ်လၢ ကီၢ်အမဲရကၤ ဒီးကီၢ်ယူရပၤ ဘၣ်အသးလၢ တၢ်ကစၢၢ်လီၤ ပျံၤထး (cable) လၢ ပီၣ်လဲၣ်ခံဒး လၢပီၣ်လဲၣ်ဖးဒိၣ် အဲးတလဲၤလံး, ဒ်သိး တၢ်ဆှၢတၢ်ကစီၣ် ယၢ်ခီယၢ်ခီလၢ ကီၢ်မိၢ်ပှၢ်ခံဘ့ၣ်အံၤ အပူၤကသ့ဝဲ အဂီၢ် န့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢအဟံးန့ၢ် မူဒါလၢ အကစၢၢ်ဃီၤပျံၤထး အံၤမ့ၢ်ဝဲ စဲရၢးဖံလ် (Cyrus Field) လီၤ. တမ့ၢ်တၢ်ညီလၢ အကဘၣ် မၤတၢ်အံၤဘၣ်. မၤကွၢ်ဝဲ တဘျုးဘျီ ဘၣ်ဆၣ် တကဲထီၣ် နီတဘျီဘၣ်. တုၤဃီၤ ၁၄ ဘျီတဘျီမး အတၢ်မၤ အံၤကဲထီၣ် ဝဲလီၤ.
လၢတၢ်ကမုာ်လၤသးခု ဘၣ်မူခိၣ် အတၢ်လၤကပီၤအဂီၢ် ပဘၣ်အိၣ်ဒီး ပသးအတၢ်တိာ် ပာ် ဒ်ပှၤဖးဒိၣ် ခံဂၤအံၤ န့ၣ်လီၤ.
